بوته های ریخته گری انواع مختلفی را دارند که بوته چدنی و بوته گرافیتی از جمله پرکاربردترین آن ها محسوب میشود. گاهی اوقات ممکن است بین خرید بوته چدنی و گرافیتی سردرگم شوید؛ به همین منظور قصد داریم در این مطلب، بوته های گرافیتی و چدنی را با یکدیگر مقایسه کنیم و اطلاعاتی را در مورد کاربرد هر کدام از آن ها و مزیت ها و معایبی که دارند، در اختیارتان قرار دهیم.
قبل از بررسی تفاوت بوته گرافیتی و چدنی باید بگوییم که ریخته‌گری و ساخت و تولید فلزات سنگین، از جمله مهمترین بخش‌های صنعت کشور است که نبود یا اختلال در فعالیت آن منجر به ضربات و تحمیل هزینه‌های گزاف به سایر اکوسیستم‌های صنعتی اعم از: صنایع پتروشیمی، خودروسازی و … خواهد شد. در این بین، در فرآیندهای عظیم ساخت و تولید فلزات و آلیاژهای صنعتی، نمی‌توان نقش تعیین‌کننده بوتههای ریخته گری را نادیده گرفت.
بوته ریخته گری چیست؟
در واقع بوتههای ریخته گری همان ظروف و مخازن نسوزی هستند که مواد مذاب را در خود جای میدهند تا از تماس مستقیم شعله با مذاب جلوگیری نمایند، بدین شکل بوته‌ها مانع از انجام بسیاری از فعل و انفعالات شیمیایی غیر ضروری و بعضا مضری میشوند که ممکن است در اثر تماس مستقیم شعله با فلزات ذوب شده داخل بوته به وجود بیاید.
این ابزارهای ریخته گری در برابر حرارت مقاومت بالایی را دارند و در انواع بوته چدنی و بوته گرافیتی در دسترس هستند. خرید بوته چدنی و گرافیتی در صنایع مختلف ریخته گری به منظور ذوب برخی از فلزات، بسیار رایج است؛ البته نوع بوته ریخته گری مناسب با توجه به نوع فلز، مقدار آن و حرارت لازم برای ذوب، متفاوت خواهد بود.
جنس و اشکال بوتههای ریخته گری چگونه است؟
بوتههای ریخته گری از نظر اندازه و طرح، دارای ابعاد و شکل‌‌های مختلفی اعم از؛ استوانه ای، بشکه ای و مخروطی هستند. اغلب بوتههای ریخته گری جنسی از گرافیت، سیلیکون کاربید، فولاد، چدن و … دارند. این بوته‌ها با اهداف گوناگونی مانند ذوب طلا و نقره، مس، آلومینیوم، سرب و سایر فلزات در صنعت استفاده میشوند.
مهمترین ویژگی که در انواع بوته های ریخته گری مخصوصا بوته چدنی و گرافیتی باید به آن ها توجه شود، میزان مقاومت آن ها در برابر حرارت می باشد.
در حقیقت بوته ریخته گری همچون کاسه یا گلدانی است که فلزات ذوب شده با حرارت بسیار بالا را در خود جای می‌دهد، بنابراین جنس و ظرفیت تحمل پذیری آن در برابر دمای بالا بسیار حائز اهمیت است. از آنجایی که این بوته‌ها انواع و اقسام متفاوتی دارند ما در این مطلب قصد داریم تا به مقایسه اجمالی رایج‌ترین نوع بوتههای ریخته گری یعنی، بوته گرافیتی و بوته چدنی بپردازیم.
بوته گرافیتی چیست و چه خصوصیاتی دارد؟
بوته گرافیتی، همانطور که از نامش پیدا است جنسی از گرافیت دارد. گرافیت یک نوع کانی و ماده طبیعی است که از دگرگونی زغال سنگ به وجود می‌آید. در صنایع گوناگون از گرافیت جهت ساخت و تولید مغزی مداد، لنت ترمز، باتری، کوره‌های قوس الکتریکی، بوته‌ها و روان کننده‌ها و … استفاده میشود.
اگر قصد خرید بوته گرافیتی را دارید همین الان کلیک کنید!
این ماده پر کاربرد، به دلیل وجود الکترون‌های آزاد موجود در شاکله خود، از قدرت رسانایی بالا جهت عبور گرما و الکتریسیته برخوردار بوده و به شکلی نسوز عمل می‌کند، بدین ترتیب عملکردی فوق العاده در برابر هرگونه سایش و حرارت زیاد دارد. غیر قابل اشتغال بودن گرافیت از دیگر مزایای بی‌نظیر این ماده است. همچنین گرافیت در برخورد با سایر مواد اثر شیمیایی از خود نشان نداده و دارای ثبات و پایداری بالایی است.
وزن نسبتا پائین این ماده، از دیگر محاسن استفاده گرافیت در متالورژی و صنعت ساخت و تولید است. این ماده بدون نقطه ذوب، در عین انعطاف پذیری یکی از مقاوم‌ترین مواد شیمیایی به حساب می‌آید. قابلیت روانکاری طبیعی گرافیت، در کنار اصطحکاک کم، آن را در زمره مواد ضد زنگ با استحکام و مقاومت بالا در برابر هرگونه حرارت تا ۲۵۰۰ درجه سانتی گراد قرار داده‌است، از این رو از گرافیت در صنعت ریخته گری به عناوین مختلف استفاده میشود.
در واقع بزرگ‌ترین مزیت گرافیت در صنعت ریخته گری، عدم از دست دادن مقاومت این ماده در برابر هرگونه شوک حرارتی بالا است. عموما از گرافیت جهت ذوب فلزات رنگینی هم چون؛ مس، برنج، برنز و … استفاده میشود. دیگر ویژگی برجسته گرافیت، مقاومت بالای آن در برابر افزودنی‌های ریخته گری است که مانع از خورندگی بوته میشود.
مهم ترین ویژگی‌های بوته های چدنی کدام اند؟
چدن، دیگر ماده پر کاربردی است که در صنعت ریخته گری به وفور از آن استفاده میشود. این ماده که آلیاژی از آهن است در صنایع گوناگون پتروشیمی، پالایشگاهی و … جهت ساخت پل، ماشین‌آلات، پنجره‌های دکوراتیو، ترمز، زنجیر چرخ و … به کار برده میشود. قابلیت چکش‌خواری بی‌نظیر این ماده باعث محبوبیت آن در ساخت بوتههای ریخته گری شده‌است.
همچنین این آلیاژ معروف، مقاومت بسیار بالا در برابر هرگونه تغییر شکل، فرورفتگی و حرارت دارد. سهولت ماشینکاری و روانکاری ، کاهش لرزش ، استحکام در برابر فشار زیاد، مقاومت کششی بالا، توانایی مطلوب در جذب انرژی و … از دیگر ویژگی‌های کاربردی و بی‌نظیر این عنصر است. استحکام بالای چدن در برابر فشار زیاد و حرارت قوی مواد مذاب، آن را به گزینه‌ای مناسب جهت ساخت بوتههای ریخته گری تبدیل کرده‌است.
با خرید بوته چدنی میتوان فلزاتی را که نقطه ذوب پایین تری را دارند اما نباید در برابر حرارت مستقیم مذاب شوند، به حالت مذاب درآورد. یکی از ویژگی های بسیار مهمی که این نوع بوته های ریخته گری دارند این است که با مواد مذاب داخل آن واکنش نمیدهند. در صورتی که علاقه مند به کسب اطلاعات بیشتری در مورد بوته چدنی و بوته گرافیتی هستید، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
بررسی بوتههای ریخته گری چدن و گرافیت با یکدیگر
همانطور که در بخش قبل اشاره کردیم دو آلیاژ معروف چدن و گرافیت دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند که مهمترین آنها مقاومت بسیار بالا در برابر گرمای شدید و شوک‌های حرارتی است، اما آنچه اولویت استفاده از آنها را از هم متمایز می‌کند، نوع و مقدار ماده‌ای است که قرار است توسط این بوته‌ها در یک دور ذوب شود، به طور مثال بوتههای گرافیتی بهترین انتخاب جهت ذوب کردن انواع طلا، نقره، مس و روی به شمار می‌آیند، اما در عوض استفاده از آن برای ذوب کردن فلزات گروه پلاتین اصلا توصیه نمی‌شود.
بوته چدنی نیز بهترین انتخاب جهت ذوب کردن آلیاژهایی است که نیازی به دمای ذوب بالا ندارند، بنابراین جهت مذاب کردن موادی مانند آلومینیوم و سرب از بوته ریخته گری چدنی استفاده میشود.
البته در برخی از موارد برای ذوب فلزات ارزشمندی مثل نقره و طلا نیز میتوان از این نوع بوته های ریخته گری استفاده کرد. نکته قابل توجه قیمت بوته چدنی است که در مقایسه با بوته گرافیتی ارزانتر است.
گرانبها ترین فلزات جهان کدام است؟ | کلیک کنید.
معایب گرافیت چیست؟
از نقاط ضعف گرافیت میتوان به عدم قابلیت استفاده از آن به عنوان فلاکس و کمک ذوب استفاده کرد، چرا که فلاکس و کمک ذوبها، به مرور موجب کاهش عمر بوتههای گرافیتی میشوند. از دیگر معایب بوتههای گرافیتی قیمت بیشتر آنها نسبت به سایر مواد است، اما در عوض، بوته گرافیتی نسبت به بوته چدنی مستحکم‌تر بوده و وزن کمتری دارد. بوتههای چدنی دارای وزن کمتر اما قیمت اقتصادی‌تر هستند.
خرید بوته گرافیتی یا چدنی؟ کدام بهتر است؟
ما در این مطلب به معرفی و مقایسه دو آلیاژ گرافیت و چدن که در صنعت ریخته گری و ساخت و تولید نقش پر رنگی داشته و کاربردهای فراوانی دارند پرداختیم. از آنجایی‌که انتخاب بوته مناسب، تا حد زیادی به متغیرهای مختلفی همچون: فرآیند ذوب، ماده‌ای که قرار است ذوب شود، مقدار ماده ای که در یک دور ذوب می شود بستگی دارد، نمی‌توان به طور قطع اعلام کرد که کدام یک از این دو بوته بر دیگری برتری دارد؛ بنابراین تنها باید با علم به خاصیت‌های این دو ماده، بهترین آن را، باتوجه به نوع ماده‌ای که قصد ذوب آن را دارید انتخاب نمائید.
برای مثال اگر قصد دارید از بوته ریخته گری خود در دماهای بالا استفاده کنید، بوته گرافیتی گزینه بهتری برای انتخاب خواهد بود. همچنین افرادی که به دنبال یک گزینه اقتصادی تر هستند و قصد دارند فلزاتی با نقطه ذوب پایین تر را مذاب کنند، بهتر است بوته چدنی را انتخاب کنند.
در مجموع برای خرید بوته بوته چدنی یا گرافیتی باید به نکات و فاکتورهای بسیار متعددی توجه داشته باشید که در این مقاله تعدادی از مهمترین آن ها را ذکر کردیم.
جهت مشاوره برای بهترین انتخاب، با ما تماس بگیرید:
دفتر مرکزی : ۰۲۱۹۱۳۰۵۸۰۰
واتساپ: ۰۹۱۲۷۰۷۰۴۹۵
نکات مهم در خرید بوته چدنی و گرافیتی
در صورتی که قصد خرید بوته چدنی، گرافیتی و یا هر نوع بوته ریخته گری را دارید، به ویژگی های زیر حتما توجه کنید:
- مقاومت بوته ها در برابر حرارت (حداقل تا دمای 1500 درجه سانتی گراد)
- انتقال دما
- توانایی تحمل فشار فلز مذاب درون بوته
- عمر بالا، کیفیت بالای مواد اولیه و قیمت مناسب
- وزن سبک
- عدم واکنش با مواد مذاب درون بوته
جمع بندی
بوته چدنی بهتر است یا بوته گرافیتی؟
بسیاری از فعالان صنعت ریخته گری و ذوب فلزات با این سوال متداول روبرو میشوند. به منظور ارائه ی پاسخ مناسب به این سوال، تصمیم گرفتیم این مطالب را تهیه و تنظیم کنیم. در این مطلب به بررسی ویژگی ها، مزیت و معایب هر کدام از این نوع بوته ها پرداختیم. امیدواریم به کمک اطلاعات ارائه شده در این مطلب بتوانید بین خرید بوته چدنی و گرافیتی، بهترین گزینه ممکن را انتخاب کنید.
